Waarom wordt het uurtarief van een zzp’er zo vaak naast het uurloon van iemand in loondienst gelegd? En waarom wringt dat iedere keer? In deze blog lees je waarom die vergelijking niet klopt, welke risico’s en verantwoordelijkheden worden vergeten en hoe “appels met peren” pas eerlijk te vergelijken zijn als je naar het sap kijkt in plaats van naar de schil. Zo ontstaat een gedeeld begrip over werk, waarde en kosten.
Waarom salaris en uurtarief totaal verschillende dingen zijn
Het klinkt logisch: uur tegen uur, bedrag tegen bedrag. Toch gaat het hier meteen mis. Een uurloon laat zien wat iemand verdíent; een uurtarief laat zien wat iemand kost én welke risico’s daarin verborgen zitten. Zodra je deze twee gelijkstelt, vergelijk je werkvormen die anders worden uitgevoerd, anders worden georganiseerd en anders worden beloond.
Doe je dat tóch, dan begeef je je op glad ijs. Het wetboek noemt dit schijnzelfstandigheid (LINK WETTEN): situaties waarin hetzelfde werk, op dezelfde manier en onder dezelfde aansturing, door een zelfstandige wordt uitgevoerd terwijl het eigenlijk loondienst zou moeten zijn. Niet om zelfstandigheid tegen te werken, maar om het sociale stelsel en concurrentie op salaris te beschermen.
Wat is schijnzelfstandigheid precies?
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een zzp’er werkt alsof die in loondienst is. Dat betekent:
- dezelfde taken
- op dezelfde manier uitgevoerd
- onder hetzelfde gezag
- met dezelfde verantwoordelijkheden, als een werknemer die wél in dienst is.
In dat geval ontbreekt ondernemerschap. De zelfstandige loopt geen ondernemersrisico, bepaalt niet eigen voorwaarden en werkt niet vanuit eigen expertise. Dan hoort het werk bij loondienst thuis — niet om vrijheid af te nemen, maar om gelijk speelveld en bescherming te bewaren.
Het loondienstverband: zekerheid, structuur en opdrachtgeversgezag
Bij loondienst staat één ding centraal: zekerheid.
Een werknemer krijgt doorbetaald bij ziekte, heeft recht op vakanties, ontvangt scholing van de werkgever en hoeft risico’s niet zelf te dragen. Daar staat tegenover dat de werkgever bepaalt wat, waar en hoe het werk wordt uitgevoerd.
Solliciteren, proeflessen, functioneringsgesprekken en teamtaken horen daarbij. De werkgever heeft verantwoordelijkheid voor begeleiding, continuïteit en goede arbeidsvoorwaarden. Vrijheid is er zeker, maar minder groot dan wanneer iemand zelfstandig werkt.
Het zzp-schap: vrijheid, risico en verantwoordelijkheid
Een zelfstandige is zélf werkgever én werknemer. Dat betekent meer vrijheid, maar ook meer verantwoordelijkheid. De zzp’er bepaalt waar, wanneer en op welke manier er wordt gewerkt. Je werkt vanuit expertise, niet vanuit functie. Tegelijkertijd loop je alle risico’s zelf: ziekte, gebrek aan opdrachten, langere reistijden, scholing én inkomsten in rustige periodes.
Ook verzekeringen, pensioenopbouw, administratie en tarieven bepalen horen bij ondernemerschap. Daarnaast werk je als zzp’er altijd met de toekomst in je achterhoofd: wat je vandaag factureert, moet ook morgen ruimte geven om risico’s op te vangen.
Waarom uurtarieven tussen zzp’ers verschillen
Net zoals salarisschalen in loondienst verschillen, variëren ook zzp-tarieven. Niet omdat iemand het “zomaar” bepaalt, maar omdat ieders kosten, risico’s, expertise en context anders zijn.
- Tarieven kunnen lager liggen wanneer:
- iemand parttime werkt en verzekeringen of pensioen anders regelt
- zakelijke kosten laag zijn
- opdrachten dichtbij huis zijn
- reistijd of parkeerkosten minimaal zijn
- het risico lager is door langere opdrachten
Tarieven kunnen hoger liggen wanneer:
- iemand veel ervaring of een specifieke expertise heeft
- de vraag groot is en aanbod schaars
- reizen, parkeerkosten of lange afstanden meespelen
- er hogere verzekeringspremies zijn
- een opdracht kort is, onregelmatig is of extra voorbereiding vraagt
Daarom is een tarief nooit zomaar een getal, maar een uitslag van ondernemerskosten, marktomstandigheden en toegevoegde waarde.
Appels, peren en… het sap
Het vergelijken van uurloon en uurtarief gaat mis wanneer we focussen op de schil (het bedrag) en niet op het sap (de inhoud). Een salaris bestaat uit loon, zekerheid, premies, scholing en doorbetaling bij ziekte. Een uurtarief bestaat uit risico, variabele kosten, schommelende opdrachten en het ontbreken van zekerheid.
Pas wanneer we kijken naar wat er achter het bedrag zit, ontstaat begrip voor de verschillen. Dan blijkt dat de vergelijking niet gaat over duur of goedkoop, maar over verantwoordelijkheid, vrijheid en de waarde die iemand toevoegt.
Wil je zien hoe salarisschalen en uurtarieven zich daadwerkelijk tot elkaar verhouden?
Lees hier verder: (LINK UURTARIEF)
