Op 29 oktober gaan we naar de stembus. Voor onderwijs-zzp’ers zijn deze verkiezingen belangrijk: onze inzet staat volop ter discussie. Door de Wet DBA, angst voor schijnzelfstandigheid en onduidelijke regels over verzekeringen en fiscale voordelen heerst er al jaren onzekerheid, terwijl de vraag naar flexibele inzet juist groeit (zie zzpindepubliekesector) .
In de programma’s zie je een duidelijke tweedeling;
- Sommige partijen kiezen voor de Zelfstandigenwet, die vooraf duidelijkheid moet geven over de status van een zzp’er
- Andere partijen houden vast aan de Wet VBAR, met handhaving achteraf.
- Daartegenover staan partijen die de DBA helemaal willen schrappen of juist extra sociale zekerheid verplicht willen stellen.
Kortom: iedereen wil verandering, maar de oplossingen verschillen sterk. In dit overzicht zetten we de standpunten van alle grote partijen naast elkaar – zodat jij als onderwijsprofessional weet wat er op het spel staat bij de verkiezingen van 2025.
- BVNL, CU, FVD, PVDD, SGP: wel zzp in publieke sector
- BBB, CDA, JA21, SP, VOLT, VVD: onder voorwaarden zzp in publieke sector
- BIJ1, D66, GL-PVDA, NSC: geen zzp in het publieke sector
- CDA, D66, SGP, SP, VVD: vooraf afspraken over wat wel en niet mag
- CU, GL-PVDA, NSC, SP: achteraf handhaven
Partijen staan genoemd in alfabetische volgorde met uitzondering van partijen zonder uitgesproken zzp-standpunt
BBB: Eigen koers met VAR-light en sectorspecifieke regels
- VAR-light voor vooraf zekerheid over arbeidsrelatie
- Regels per sector in plaats van één generieke wet
BBB verwerpt zowel de Zelfstandigenwet als de Wet VBAR en kiest voor behoud en verbetering van de Wet DBA. Met een nieuwe VAR-light wil de partij zelfstandigen en opdrachtgevers vooraf duidelijkheid geven, zonder extra bureaucratie. BBB ziet weinig in één landelijke regeling: volgens de partij vragen sectoren als landbouw, zorg en ICT om hun eigen aanpak. Wel wil BBB zelfstandigen beschermen via een minimumtarief van €36 per uur, al moet er ruimte blijven voor uitzonderingen. Over een verplichte AOV is de partij kritisch: die mag geen lastenverzwaring worden en zeker geen excuus voor een “jacht op bonafide ondernemers.”
BBB vermeldt dat ze voor de publieke sector een maximumtarief willen voor zzp’ers in de zorg, zodat de inzet van zzp in de publieke domeinen niet te ver uit de pas loopt.
https://boerburgerbeweging.nl/
BVNL: Minder regels, meer keuzevrijheid voor zzp’ers
- Wet DBA intrekken: zzp of loondienst zelf bepalen
- Geen verplichte voorzieningen, minder overheidsbemoeienis
BVNL ziet zzp’ers als de motor van de economie en wil dat de overheid hen zo veel mogelijk vrijlaat. De Wet DBA moet worden ingetrokken, zodat zelfstandigen en opdrachtgevers zelf kunnen kiezen of ze een arbeidsrelatie of ondernemersrelatie aangaan. Belasting moet eenvoudiger en lager, met een vlaktaks van 20% voor iedereen en minder werkgeverslasten. Voorzieningen als pensioen of AOV blijven volledig een eigen keuze: geen verplichtingen, maar vrijheid om dit zelf te regelen. https://bvnl.nl/
CDA: Vooraf duidelijkheid, maar eigen verantwoordelijkheid
- Wetgeving die vooraf vastlegt of iemand zzp’er of werknemer is
- Zelf verantwoordelijk voor AOV en pensioen
Het CDA wil af van de huidige onzekerheid en zet in op wetgeving die vooraf helder maakt of iemand als zelfstandige of werknemer werkt. De partij benadrukt dat zzp’ers zélf verantwoordelijk zijn voor hun basisvoorzieningen: ook zonder publieke regeling moeten zij al zorgen voor een vangnet bij arbeidsongeschiktheid en voor voldoende pensioenopbouw. Daarnaast wil het CDA een rechtsvermoeden van werknemerschap instellen bij lage uurtarieven, om misbruik en schijnzelfstandigheid te voorkomen. Hoewel het CDA mede-initiatiefnemer is van de Zelfstandigenwet, verwijst het programma daar niet expliciet naar, maar de lijn sluit er wel grotendeels op aan.
CDA noemt een maatregel in zorg: een “maximumnorm voor het aantal zzp’ers in functies binnen de publieke sector”. Een maximum tarief wordt ook als mogelijkheid gezien. https://www.cda.nl/
ChristenUnie: Zzp’er als echte ondernemer, geen schijnconstructie
- Verplichte AOV voor alle zelfstandigen
- Steun voor de Wet VBAR tegen schijnzelfstandigheid
De ChristenUnie wil dat zzp’ers weer als echte ondernemers werken en niet langer worden ingezet als goedkope vervanging van vast personeel. Daarom komt er een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen en worden fiscale voordelen omgezet naar één werkendenkorting, die gelijk is voor iedereen. De partij steunt de Wet VBAR, waarmee strengere criteria komen om te bepalen of iemand echt zelfstandig is of in loondienst moet. Zo wil de ChristenUnie schijnzelfstandigheid tegengaan en tegelijk de positie van echte ondernemers versterken. https://www.christenunie.nl/
D66: Geen zzp in publieke sector
- Verplichte AOV en pensioen, starters krijgen uitstel
- Vooraf zekerheid via de Zelfstandigenwet
D66 wil zelfstandigen ondernemingsvrijheid geven, maar mét duidelijkheid en een stevig vangnet. De partij is een van de initiatiefnemers van de Zelfstandigenwet, die vooraf vastlegt of iemand zzp’er of werknemer is. Daarnaast komt er een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioenopbouw, al krijgen starters meer tijd voordat die pensioenplicht gaat gelden. Ook pleit D66 voor minder administratieve lasten en eenvoudiger regels, zodat ondernemen aantrekkelijker en toegankelijker blijft.
D66 benoemt expliciet onderwijs en zorg als sectoren waar schijnzelfstandigheid aan de orde is. Zij willen “oneigenlijk zzp-schap” in onderwijs en zorg aanpakken, omdat mensen vaak als zelfstandige werken terwijl feitelijk sprake is van werknemerschap. https://d66.nl/
“De zzp’er is niet het probleem maar de boodschapper”
FVD: Vrij ondernemen, geen verplichte regels
- Wet DBA volledig afschaffen
- Geen verplichte AOV of pensioenopbouw
- Zelfstandigenaftrek verhogen naar €15.000
Forum voor Democratie ziet zelfstandigen als de motor van de economie en wil dat de overheid uit hun weg gaat. De Wet DBA wordt door de partij bestempeld als “anti-zzp wet” en moet zo snel mogelijk worden afgeschaft. Zelfstandigen moeten volledige vrijheid hebben om hun werk en risico’s zelf te regelen, zonder verplichte verzekeringen of pensioenopbouw. Tegelijkertijd wil FVD ondernemen aantrekkelijker maken door de zelfstandigenaftrek fors te verhogen naar €15.000 en regeldruk te verminderen. https://fvd.nl/
GroenLinks-PvdA: Geen zzp in publieke sector
- Verplichte AOV en pensioen, met bijdrage opdrachtgever
- “Werknemer tenzij”: vaste contracten als norm
GroenLinks-PvdA ziet teveel zelfstandigen zonder vangnet en wil dat veranderen. In hun plan Een nieuwe start voor Nederland stellen zij een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioenopbouw voor, waarbij de opdrachtgever meebetaalt en de premie inkomensafhankelijk is. Het principe “werknemer tenzij” moet schijnconstructies stoppen en ervoor zorgen dat meer zelfstandigen in loondienst gaan. Ook komt er een minimumtarief voor zzp’ers om uitbuiting te voorkomen. GroenLinks-PvdA steunt de Wet VBAR en verzet zich tegen de Zelfstandigenwet, omdat die volgens hen haaks staat op hun uitgangspunt: sociale zekerheid boven vrijheid.
GroenLinks / PvdA maakt een sterke kanttekening: zij pleiten dat in de publieke sector – waar de organisatie zelf verantwoordelijk is voor kerntaken – zzp alleen ingezet mag worden voor taken die buiten de reguliere werkzaamheden vallen of waarvoor bijzondere kennis of capaciteit nodig is. https://groenlinkspvda.nl/
JA21: Vrijheid voor ondernemers, geen extra verplichtingen
- Geen verplichte AOV of pensioenopbouw
- Afschaffen van de Wet DBA
JA21 ziet zzp’ers als echte ondernemers die ruimte moeten krijgen, niet als een groep die met extra verplichtingen wordt belast. Daarom wijst de partij een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioenopbouw af. Ook wil JA21 de Wet DBA afschaffen en pleit zij voor minder regels en minder bureaucratie. De fiscale voordelen voor zelfstandigen, zoals de zelfstandigenaftrek, moeten behouden blijven. Voor de partij is maatwerk belangrijk: criteria voor zelfstandigheid hoeven niet uniform te zijn, maar mogen per sector verschillen, zodat ondernemers in de praktijk meer bewegingsvrijheid krijgen. https://ja21.nl/
NSC: Vaste contracten zijn de norm
- Vaste contracten als uitgangspunt
- Status zelfstandige of werknemer via Wet VBAR verduidelijken
NSC kiest bewust voor de Wet VBAR, een wetsvoorstel dat door partijprominent Eddy van Hijum mede vorm kreeg. De partij wil dat vaste contracten weer de norm worden, en dat de Belastingdienst achteraf kan handhaven wanneer er twijfel is over de status van een zzp’er. Met strengere en duidelijkere regels moet de scheidslijn tussen werknemer en zelfstandige beter worden bewaakt. Daarnaast komt er een minimumtarief van €36 per uur: wie daaronder zit, moet een loondienstcontract krijgen. Over de verplichte AOV voor zelfstandigen heeft NSC nog geen standpunt ingenomen. https://partijnieuwsociaalcontract.nl/
Weten waarom zzp voor de klas gewoon kan?
PvdD: Fair Pay
- Alleen vaste, tijdelijke of zelfstandigencontracten toegestaan
- Uitzendkrachten gelijke voorwaarden, einde uitzendbeding bij ziekte
- Landelijk fonds voor pensioen en AOV, betaald door bedrijven
De Partij voor de Dieren wil afrekenen met de wildgroei aan flexconstructies. Regulier werk mag voortaan alleen nog via vaste of tijdelijke contracten, zelfstandigen behouden hun zzp-contract. Uitzendkrachten krijgen dezelfde voorwaarden als vaste medewerkers en het uitzendbeding bij ziekte wordt verboden. Voor zelfstandigen komt er een landelijk fonds voor pensioen en arbeidsongeschiktheid, gefinancierd door bedrijven die veel flexwerk inzetten. Daarnaast wil de partij Fair Pay in de culturele sector afdwingen, kwetsbare zzp’ers structureel ondersteunen en zorgen voor betere opleidingskansen. https://www.partijvoordedieren.nl/
SGP: Erkenning voor zzp’ers, met ruimte voor uitzonderingen
- Vooraf zekerheid via de Zelfstandigenwet
- Strenger toezicht op sectoren met veel misbruik
De SGP wil zelfstandigen wettelijke erkenning geven en is daarom mede-initiatiefnemer van de Zelfstandigenwet. Deze wet moet vooraf duidelijk maken of iemand zzp’er of werknemer is. Tegelijk wil de partij stevig optreden in sectoren waar schijnzelfstandigheid veel voorkomt, zoals de bouw en distributie. Zelfstandigen moeten actief gewezen worden op de risico’s van ondernemerschap, en voorzieningen als AOV en pensioen worden gestimuleerd en beter toegankelijk gemaakt. Tegelijk blijft er volop ruimte voor uitzonderingen: agrariërs, zzp’ers met gewetensbezwaren en ondernemers die al eigen voorzieningen hebben getroffen, hoeven niet verplicht mee te doen. https://sgp.nl/home
SP: Geen zzp in publieke sector
- Vast werk als norm, schijnzelfstandigen in loondienst
- Collectieve pensioen- en AOV-regelingen
- Verbod op flexconstructies in risicosectoren
De SP ziet zzp’ers vooral als werkenden die recht hebben op zekerheid, en niet primair als ondernemers. Hun aanpak draait om collectieve voorzieningen: zelfstandigen moeten toegang krijgen tot publieke regelingen voor pensioen en arbeidsongeschiktheid, zodat armoede wordt voorkomen. Vast werk moet de norm worden, met een harde aanpak van schijnzelfstandigheid. Flexwerk mag alleen nog bij “piek en ziek” en in sectoren met structurele misstanden – zoals transport en de vleessector – wil de SP flexconstructies volledig verbieden. https://www.sp.nl/
Vind de zzp’er zonder tussenpartij
Volt: Vaste contracten zijn de norm met een beetje zzp
- Vast contract blijft de norm, zzp mag maar beperkt
- Verplichte deelname zzp’ers aan sociale voorzieningen
Volt wil dat zelfstandigen dezelfde bescherming krijgen als werknemers. Elke zzp’er moet daarom verplicht bijdragen aan sociale voorzieningen, zodat er een stevig vangnet ontstaat en schijnconstructies verdwijnen. De partij onderzoekt daarnaast of zzp’ers ook bij werkloosheid aanspraak kunnen maken op ondersteuning. Bijzonder is de aandacht voor de culturele sector: met collectieve tariefafspraken moeten creatieve zelfstandigen meer bestaanszekerheid krijgen. Voor Volt blijft het vaste contract de norm, met het zzp-schap als aanvullende mogelijkheid. https://voltnederland.org/
VVD: Zelfstandigenwet geeft duidelijkheid en keuzevrijheid
- Vooraf zekerheid of iemand zzp’er of werknemer is
- Verplichte AOV en pensioen, maar wel zelf vorm te geven
- Sectorale uitsluiting van zzp is mogelijk
De VVD wil af van de onduidelijkheid rond zzp’ers. Met de nieuwe Zelfstandigenwet wordt vooraf vastgesteld of een opdracht zelfstandig kan worden uitgevoerd, in plaats van achteraf straffen. Het criterium van ‘inbedding’ verdwijnt, wat zelfstandigen meer ruimte geeft. Tegelijk komt er een verplichte AOV en pensioenvoorziening, maar zzp’ers mogen zelf kiezen hoe zij dit regelen. Het wetsvoorstel ligt nu bij de Raad van State, maar de VVD ziet zichzelf als de motor achter een moderne wet die vrijheid en zekerheid combineert.
VVD spreekt over risicosectoren in het algemeen: in hun programma zeggen ze dat bij handhaving de aandacht eerst gaat naar “risicosectoren.” Daarmee kan de publieke sector (zoals onderwijs of zorg) impliciet in beeld zijn. https://www.vvd.nl/
Partijen zonder uitgesproken zzp-standpunt
PVV
De PVV heeft geen concreet zzp-beleid in het verkiezingsprogramma. Wel spreekt de partij zich uit voor lastenverlichting en minder regels voor ondernemers in het algemeen. Over de Wet DBA was de PVV kritisch: die noemt de partij mislukt. Verder geen uitgewerkte plannen voor zelfstandigen. https://www.pvv.nl/
DENK
DENK heeft nog geen duidelijk zzp-programma. Wel pleitte de partij recent voor het verlengen van de “zachte landing” bij handhaving op schijnzelfstandigheid, zodat de Belastingdienst voorlopig minder streng controleert. Over verplichte verzekeringen, pensioen of de Zelfstandigenwet is nog niets bekend. https://www.bewegingdenk.nl/
50PLUS
50PLUS doet geen uitspraken over zzp’ers, verplichte AOV of fiscale voordelen. De partij richt zich in haar programma vrijwel uitsluitend op de belangen van ouderen. https://www.50pluspartij.nl/
BIJ1
BIJ1 noemt zzp’ers niet expliciet in het verkiezingsprogramma. Wel pleitte de partij eerder voor een sectorale aanpak van flex en zzp, met strikte beperkingen in bijvoorbeeld zorg en onderwijs. Over verzekeringen of wetgeving rond zelfstandigen zegt BIJ1 nu niets concreets. https://bij1.org/
